سفر عشق

پيرامون اثر :

آنچه كه در اين مجموعه از نظر ميگذرد چهار نوشتار مختصر است كه ناظر به انديشه و بينش عرفاني و فلسفي امام خميني ميباشد كه ذيلا گزارش گذرا از آنها ارائه ميگردد. 1-امام خميني، در سلسله شارحان ابن عربي اين نوشتار كوتاه كه به عنوان درامد اين مجموعه در نظر گرفته شده، نخست سير تكوين و بسط مكتب عرفاني شيخ اكبر، محي الدين ابن عربي را از نگاه گذرانده و به شاخص ترين شارحان و مروجان اين مكتب اشاره كرده و انگاه با تاملي افزون در اوج دوباره اي كه مدرس عرفاني ابن عربي در يك قرن اخير داشته , جايگاه امام خميني به عنوان يكي از بزرگترين مدرسان عرفان وشارحان انديشه ابن عربي را در اين سلسله مورد توجه قرار داده است. موضوع اين نوشتار از آن رو ميتواند با اهميت باشد كه تاكنون علي رغم اذعان و باوري كه به برجستگي و ويژگي شخصيت عرفاني ايشان وجود دارد مطالعه مستند و قابل اعتنايي در اين خصوص صورت نگرفته و بيم ان ميرود كه با فاصله گرفتن از مبدا زماني حيات زميني آن گرامي، فقدان منابع دست اول، از امكان چنين تامل ومطالعه اي بكاهد. اشارات مختصري كه دراين مقاله كوتاه رفته با اين اميد بود كه در انگيزش چنين مطالعاتي سهيم باشد. 2-نظري به انديشه عرفاني امام خميني اين مقاله كه اندكي از اندازه معمول مقالات فراتر رفته، با سيري در مهمترين آثار عرفاني امام ره سعي كرده است تا با گزينش موضوعاتي خاص و تبيين آراء و انظار مطرح شده پيرامون آنها به تشكيل عناصري كمك كند كه ميتوانند در ترسيم طرح كلي جهان بيني عرفاني امام خميني (ره) موثر واقع شوند و در عين حال دور نمائي از روش و انديشه ايشان در تفسير كتاب الهي و نيز پاره اي از بحث انگيزترين و اصلي ترين موضوعات مطرح در حوزه عرفان نظري ارائه نمايد. بدون ترديد كاستي هاي اين نوشتار قابل انكار نيست ليك در ظرف زماني اي كه اين مقاله نگاشته شد و هنوز كمتر از يكسال از ارتحال جانسوز ان عزيز مي گذشت و نيز در نسبت با هدفي كه اصل نوشتار تعقيب مي نمود، يعني فتح باب آشنايي و تحقيق در انديشه هاي عرفاني امام، ميتوان ان را تلقي به قبول كرد. 3-سفر عشق در سالهاي 70-69 نگارنده برا ي جمعي از طالبان معرفت و تشنگان حقيقت، متن رساله ارزشمند مصباح الهدايه الي الخلافه و الولايه را به بحث گذارد و به همين موازات ترجمه، همراه با توضيحات و تعليقات آن را آغاز نمود ولي متاسفانه آن جلسات به دلائلي ادامه نيافت و ترجمه و شرح مذكور نيز با وجود انكه مقدار زيادي از ان انجام پذيرفته بود نا تمام ماند. قسمت پاياني، اختصاص به شرح و نقد سفرهاي چهار گانه عرفاني دارد و با توجه به اهميت اين موضوع و نقادي اي كه امام بر نظريه شيخ مشايخ و استاد اساتيد خويش، يعني آقا محمد رضا قمشه اي داشته است انتشار جداگانه آن مورد توجه قرار گرفت. امام خميني، دراين بخش از رساله، با وجود اختصار آن، نكات مهمي را بيان نموده كه بس عميق و پر سخن است. نگارنده در تشريح گفتار ايشان سعي كرده تا ضمن آنكه از مرز اختصار خارج نشود نظريه حكيم قمشه اي و نقد امام بر آن را براي مخاطب روشن ساخته و در عين حال با ارائه داوري و محاكمه اي سريع زمينه تامل را در وي برانگيزد. 4-ريشه هاي تفكر آرمانخواهي امام خميني هماره بارزترين و مهمترين وصفي كه مردان بزرگ و نخبگان جامعه و تاريخ را با آن شناسانده و احياناً مي ستايند، آرمانخواهي آنها و طرحي است كه براي جهان برتر عرضه ميكنند. درجهان امروز، با سيطره فلسفه هاي تجربي در دنياي غرب، سعي شده تا انديشه آرمانگرايي را با پرسش و ابهام مواجه سازند. با پيروزي انقلاب اسلامي ايران به رهبري امام خميني، اين حركت، موج و اوج تازه اي گرفت و تحريف گونه، آرمانخواهي را به معناي ذهنيت گرايي و واقعيت گريزي تعريف نمودند. هدف اين مقاله آشنايي خواننده با مباني معرفتي اين انديشه در حوزه تفكر اسلامي و كارامدي ان در پيشبرد اهداف انساني فرد و جامعه و ارائه مهندسي اجتماعي ميباشد. امام خميني به عنوان يكي از مصاديق بارز آرمانگرايان در عصر حاضر، علاوه بر تبيين عقلانيت اين انديشه، شدن و امكان عينينت آن را به اثبات رسانيد، از اين رو دست يابي به هدف ياد شده با نگاه به آراء و انظار ايشان دنبال شده است. اين نوشتار نيز اگر در حد طرح موضوع و فتح باب چنين مطالعات ضروري اي ملاحظه شود, ميتوان آنرا پذيرفت.